افسانه‌های آرام‌بخش اثری پژوهشی است از سعید زیباکلام، استاد فلسفه، که به تازگی (در بهار 1396) منتشر شده است. این اثر از هشت رسالۀ مستقل از یکدیگر با عناوین ذیل، به ترتیب طبع، تشکیل شده است: «افسانۀ نگرش برون‌دینی آزاد»، «افسانۀ عقلانیت جهانشمول»، «افسانۀ آزاداندیشی»، «افسانۀ ماهیت استدلال»، «افسانۀ توصیۀ [قرآن] به تعقل»، « افسانۀ بی‌طرفی»، «افسانۀ انتظار بشر از دین»، و «افسانه‌هایی دربارۀ نظر...

چکیده ندارد.

چکیده در این پژوهش ابتدا تاریخچه‎ی شکل‎گیری کتاب هزارویک‎شب و فراز و فرودی که منجر به تدوین آن شده است بررسی خواهد شد. سپس به تفاوت میان اسطوره و افسانه پرداخته می‎شود تا بهتر بتوان در رابطه با کنش و رفتار شهرزاد و دیگر زنان قصه‎های هزارویک‎شب در تقابل با فرهنگ مردسالاری به بحث پرداخت. بعد از آن با نگاهی به جنسیت قهرمان به مسئله‎ای می‎رسیم که اصل این تحقیق را در بر می‎گیرد و آن چاره‎جویی قهر...

هدف. انگیزۀ اصلی پژوهشگران از نوشتن این مقاله بیان وجود نوعی آشفتگی در کاربرد کلمه "افسانۀ عامیانه" در کتاب‌ها و مقالات مربوط به ادبیات و متون ادبی مربوط به ایران و ارائۀ تعریفی برای افسانۀ عامیانه است. ضرورت بحث درباره علل آشفتگی در کاربرد و بیان معانی مختلف واژة "افسانه" به این دلیل است که پژوهشگرانی که منابع ادبی را مورد بررسی قرار می­دهند با این مغالطه آشنا شوند و در پژوهشهای خویش، معنای وا...

ویکتور هوگو، شاعر و نویسندۀ مشهور فرانسوی در قرن نوزدهم، در خلق اثر حماسی اش افسانۀ قرون از ادبیات عرفانیِ ایران، به ویژه شیخ عطار الهام گرفته است. در مقالۀ توصیفی- تحلیلیِ حاضر سعی شده است با تکیه بر مضمون عرفان، تشابهات و مشترکاتِ موجود میان منطق الطیر عطار و افسانۀ قرون هوگو روشن شود. در منطق الطیر، مرغانِ مشتاق به رهبری هدهد، در جستجوی سیمرغ به سوی کوه قاف پرواز می کنند. آنها در راهشان با خطرات...

با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی گیلان، افسانه‏ها جایگاه ویژه‏ای در ساختار فرهنگی مردم آن دارد. از جملۀ این افسانه‏ها، «خاتون چهارشنبه‏سوری» ا‏ست که نقش برجسته‏ای در فرهنگ بومی گیلان در گذر زمان ایفا کرده است و آداب و رسوم ویژه‏ای دارد. در پژوهش حاضر ضمن بیان افسانۀ خاتون چهارشنبه‏سوری، به نمادشناسی و اسطوره‏شناسی آن اشاره می‏شود. سپس از منظر نظریه‏های مربوط به آن، ازجمله نظریۀ الیاده پژوهش ...

ویکتور هوگو، شاعر و نویسندۀ مشهور فرانسوی در قرن نوزدهم، در خلق اثر حماسی‌اش افسانۀ قرون از ادبیات عرفانیِ ایران، به ویژه شیخ عطار الهام گرفته است. در مقالۀ توصیفی- تحلیلیِ حاضر سعی شده است با تکیه بر مضمون عرفان، تشابهات و مشترکاتِ موجود میان منطق الطیر عطار و افسانۀ قرون هوگو روشن شود. در منطق الطیر، مرغانِ مشتاق به رهبری هدهد، در جستجوی سیمرغ به سوی کوه قاف پرواز می کنند. آنها در راهشان با خطرات...

چکیده«نخودی» از افسانه های معروف سحر و جادو ایرانی است که ده ها روایت آن در مناطق مختلف وجود دارد. در این قصّه، موجودی نیمه و کوچک با کمک حیوانات وحشی موفق می شود حق خود را از شاه بگیرد. جز روایت های ایرانی، ده ها روایت در ادبیات کودک جهان از این داستان دیده می شود و معادل تیپ 700 و 715 جهانی آرنه تامسون است. تمام روایت ها آغازی واحد دارند که تولد قهرمان است و با کنش های متفاوت ادامه می یابند. د...

افسانة مشهور مرگ یزدگرد یکم (399-420 م) آشکارا ساخته‌ و پرداختۀ بزرگان و موبدان زردشتیِ دورۀ ساسانیان بود که با ترجمة خدای‌نامه و با کمک تاریخ‌نویسان عرب و ایرانی روزگار اسلامی بر آن آگاهی یافتند. طبق اجزای داستان مزبور مردم مرگ یزدگرد را خواست خداوند و اسب را فرشتة خداوند برای کشتن یزدگرد و برای رهانیدن آن‌ها از بیدادگری‌های وی دانستند. پرسش این است که چرا در دورۀ ساسانیان چنین داستانی دربارۀ م...

چکیده«نخودی» از افسانه‌های معروف سحر و جادو ایرانی است که ده‌ها روایت آن در مناطق مختلف وجود دارد. در این قصّه، موجودی نیمه و کوچک با کمک حیوانات وحشی موفق می‌شود حق خود را از شاه بگیرد. جز روایت‌های ایرانی، ده‌ها روایت در ادبیات کودک جهان از این داستان دیده می‌شود و معادل تیپ 700 و 715 جهانی آرنه تامسون است. تمام روایت‌ها آغازی واحد دارند که تولد قهرمان است و با کنش‌های متفاوت ادامه می‌یابند. د...